'Ben jij de burgemeester?'

Terugdenkend aan wanneer ik het slenteren ben gaan waarderen, kom ik uit in mijn studententijd. Ik woonde op de Oudegracht in Utrecht, in een huis met 9 jongens, waar het woord privacy ver te zoeken was. Je had er nooit een moment voor jezelf. De enige momenten van reflectie had ik als ik ons huishondje Hennie uitliet. Met hem kon ik uren door de Utrechtse binnenstad slenteren. Langs hofjes, over de Singels, door de winkelstraten. Omdat ik daar zo vaak vertoefde, kende ik de binnenstad op een gegeven moment heel goed. Ik volgde verbouwingen van winkels op de voet, altijd benieuwd wat er nu weer voor nieuws kwam. En ik kende de meeste usual suspects in de stad, in ieder geval van gezicht. Van de rondhangende junkies en zwervers, tot de winkeliers, caféhouders, de uitbater van de fruitkar, en de mevrouw van Vietnamese loempia's. Die heeft mijn studiebeurs met haar eeuwige glimlach effectief uit mijn zak geklopt. De zondagochtend was mijn favoriete slentermoment. Niemand in de stad, op een late kroegtijger en een vroege kerkganger na. En Hennie en ik dus, slenterend richting Nieuwegracht en Lepelenburg door wat nu het Museumkwartier heet.


Oudegracht 141 bis, vertrekpunt van mijn Utrechtse slentertochten



Als slenteraar moet je natuurlijk wel goed om je heen kijken. Althans, in mijn definitie van slenteren wel. Goed kijken, loeren, nieuwe dingen ontdekken, ik deed en doe het vol overgave. Mijn toenmalige vriendinnetje vroeg me op een gegeven moment zelfs of ik (dacht dat ik) de burgemeester was. Doordat ik mensen aankeek onderweg, werd ik vaak gegroet. Het lijkt wat creepy, maar ik denk dat het gewoon mijn Brabantse komaf is. Daar was het heel normaal dat je ook onbekende voorbijgangers groette op straat. Die gewoonte is er in Amsterdam definitief uitgeslopen, al is het maar omdat het soms gewoon gevaarlijk is iets of iemand te lang aan te kijken. Maar de neiging zit er nog steeds in. Het is een combinatie van bemoeizucht en nieuwsgierigheid, met de nadruk op het laatste. En dat wordt lang niet door iedereen op prijs gesteld. Begrijpelijk. Maar voor een slenteraar zijn het wel belangrijke eigenschappen.





Het nieuwste werken

Hoe nieuw is het nieuwe werken eigenlijk? Volgens mij bestaat die term alweer een tijd, ook al is het voor veel mensen nog een ver van hun bed show. Het is dus tijd voor het nieuwste werken. Niet alleen flexibel werken binnen eenzelfde kantoor of bedrijf, maar telkens bij een ander bedrijf.
Ik zie het wel zitten en zou het graag in praktijk brengen: elke dag (of hoogstens een week) werken op een ander kantoor. Ik zie mezelf wel slenteren door kantorenland; de cultuur van een bedrijf opsnuiven, actuele vragen onderzoeken, creatieve ideeën voor verandering achterlaten en weer verder trekken. Professioneel speeddaten!
Moet kunnen: er is altijd wel een werkplekje vrij (meestal veel meer) en meer dan Wifi en koffie heb ik niet nodig. In een blog vertel ik over mijn belevenissen, ontmoetingen, gesprekken. Het is een soort antropoligische missie door de wereld van de werkende medemens. In de oertijd van het internet, meer dan 10 jaar geleden, gebeurde dit al eens, maar dan niet langs kantoren maar als wereldreis langs gastvrije mensen all over the world. Let me stay for a day, met een gelijknamige website, was een internethit in 2001 tot 2003. Deze Nederlandse avonturier, Ramon Stoppelenburg, liet zich bij zijn wereldreis leiden door de uitnodigingen die hij van over de hele wereld kreeg. Dat is nog eens slenteren!
Ik zie dus een moderne variant voor me van let me stay for a day, eerst maar eens nine-to-five in Nederland: let me work for a week. Kantoren genoeg, zou ik zo zeggen. Wie nodigt me uit?

Wisselende contacten

Niets zo geestdodend als elke dag op dezelfde werkplek, met hetzelfde uitzicht en dezelfde collega tegenover je hetzelfde werk doen. Daar kan ik goed over meepraten, want ik heb het zelf ook jaren gedaan. In mijn allereerste baan had ik zelfs de 'luxe' dat ik achter mijn bureau in slaap kon vallen, als mijn collega er een dagje niet was. Niemand die het zag, behalve de koffiejuffrouw die een paar keer per dag langskwam. Opa vertelt... Of niet, want op deze manier doen vele vele mensen nog steeds hun dagelijks werk. Op dezelfde plek. Met dezelfde kamergenoot. En hetzelfde uitzicht.

Slenterhart
In mijn laatste baan, bij de Rabobank, kwam het nieuwe werken stevig doorzetten. Ook dat had zo zijn nadelen (vrijwel niemand wist dat je weg was geweest, na een maand vakantie), maar de voordelen hadden de overhand. Ik vond het heel verfrissend om veel wisselende contacten te hebben, te kunnen werken op de plek die mij het beste uitkwam en desnoods tien keer per dag te verkassen als ik even geen rust in mijn kont had. Voor een slenteraar is het de allerbeste manier van werken, ik kon er elke dag mijn slenterhart ophalen. Ik kan het iedereen aanraden: verander regelmatig van (kantoor)omgeving. Maar let op: de kans dat je als nieuwe werker ooit nog terugkunt, is niet zo groot.

Een geïnspireerd mens telt voor twee

Ik geloof dat een geïnspireerd mens voor twee telt. Als je iets met inspiratie doet, lever je twee keer zoveel resultaat op dan wanneer je het doet omdat het moet. Ik geloof dat je met inspiratie over de grenzen van je functie heengaat, voorbij de muren van je opdracht, je afdeling, de gezamenlijke winstdoelstelling, de orders van de baas. Of diens baas. Maar dat leidt toch tot chaos, zul je zeggen. Tsja, alsof het huidige efficiencydenken, compleet met performance managementcycli en jaarlijks opgeschroefde winstgroeidoelstellingen onze samenleving in een rustig vaarwater hebben gebracht. Die machinerie staat hartstikke stil. En uit chaos komen juist de mooiste vernieuwingen voort. In iets andere bewoordingen stelt Simon Sinek het gisteren ook in een tweet: Efficiency is driven by numbers. Innovation is driven by passion. Numbers should never be a justification to restrain passion.
Ik geloof dat passie voortkomt uit inspiratie. Of misschien zijn het wel twee verschillende woorden voor hetzelfde gevoel. En inspiratie krijg je door te bewegen, te slenteren en je ogen en oren de kost te geven. Ik kan geïnspireerd worden door een woord op straat, een grappig naambordje op een gevel of een creatieve kreet in een etalage. Of van de zon die opkomt boven de stad op een mistige herfstochtend. Die dingen vallen me alleen op als ik er voor open sta. Het gevoel dat ik daar uit haal geeft me de inspiratie om te doen wat ik doe, met dubbel zoveel energie.

Bewegen is het nieuwe groeien

De Europese economie ligt al een paar jaar op apegapen. Ondanks een enkel wanhopig positief lijkend bericht dat er een opleving is geconstateerd, lijkt de misère toch vooral voort te duren. Ook het CBS ziet een aanhoudende laagconjunctuur in haar laatste conjunctuurklok. Ik sta niet alleen als ik zeg dat de dwangmatige economische groei van de periode tot 2008 voorlopig niet meer terugkomt. Sterker nog, misschien is dat wel voorgoed voorbij. Beleidsmakers in het bedrijfsleven en bij de overheid willen daar nog niet aan, maar ik geloof niet dat het nog zin heeft om in te zetten op een verplicht percentage winstgroei per jaar. Met een mooie bonus voor de medewerkers van de maand die blind achter de winstdoelstelling aan hebben gewerkt en een fijne dividenduitkering voor de aandeelhouders die niet verder kijken dan het volgende kwartaal.
Bij de pakken neerzitten is al helemaal geen oplossing: ik denk dat slenteren de enige manier is om uit het dal te komen. Letterlijk fysiek slenteren, maar zeker ook in overdrachtelijke zin: bewegen, een kant op gaan, een stap maken, van het rechte pad afwijken.
Hoe dan? Ga eens met wat collega's de hei op (maar dan echt, in plaats van een zogenoemde heidag in een vergaderzaal door te brengen), en praat zonder vaste agenda over wat je bezighoudt. Kijk intussen goed om je heen, neem de tijd voor je omgeving, laat je inspireren, haal regelmatig diep adem en kijk nog eens om je heen. Die frisse lucht geeft meer inspiratie dan welke winstdoelstelling dan ook. Ik geloof dat beweging het nieuwe groeien is. Als je samen een visie deelt over het bedrijf of de organisatie waar je werkt en je gunt elkaar en jezelf regelmatig de tijd om te slenteren, te bewegen, om out of the box te denken zoals dat heet, dan kom je vanzelf tot betere resultaten. We zijn toch allemaal slim en (hoog) opgeleid genoeg om die verantwoordelijkheid aan te kunnen? Met oprechte inspiratie kom je een eind verder dan met verplichte groeicijfers. Zo slenteren we de crisis uit!


Duinpad met heide in Bergen aan Zee



Slenteren goed voor je gezondheid

Gij zult meer slenteren, stond er groot als kop in de Volkskrant van 8 juni van dit jaar. Dat klonk mij natuurlijk als muziek in de oren. Een gebod om te slenteren, omdat het volgens bewegingswetenschapper Hans Savelberg van de Universiteit van Maastricht gewoon heel gezond voor je is. Al vind ik slenteren meer dan fysieke beweging. Voor mij is het een vorm van hersengymnastiek, je doet er inspiratie mee op, het onthaast, slenterend sta je open voor nieuwe invloeden en voor het onverwachte. Kortom: slenteren verruimt je geest. Maar vanuit het principe gezonde geest in een gezond lichaam, juich ik de gezondheidswinst van slenteren dus ook zeker toe. Savelberg heeft in een onderzoek studenten drie verschillende regimes opgelegd: een inactief regime, een sportregime en een slenterregime. In dat slenterregime moesten de deelnemers aan het onderzoek 5 uur per dag staan, lopen of slenteren. De slenteraars vertoonden al binnen vier dagen betere bloedwaarden. 'Sporten kan een manier zijn om meer te bewegen, maar als je daarnaast weinig actief bent, heeft het geen nut,' aldus Savelberg. Volgens hem gaat het er vooral om dat we minder uren per dag stilzitten. 


Reclamecampagne voor lunchwandelen

En de kantoorslaaf dan?

Is dit slecht nieuws voor de moderne kantoorslaaf? Tot voor kort leidde ik ook een vooral zittend kantoorbestaan, maar ik denk dat ook op kantoor veel meer bewogen kan worden. Bekend is natuurlijk het advies om de trap te nemen, in plaats van de lift. Zelf (veel) koffie halen helpt ook. Helemaal leuk: haal koffie op een andere afdeling, zo hoor je ook nog eens wat over het werk van collega's. Minder mailen naar (naaste) collega's is ook nuttig. Slenter even bij elkaar naar binnen om te melden wat je anders in een mail zou zetten. Een collega van mij (hij heette Van Dun en deed zijn naam eer aan) maakte elke dag een lunchwandeling, en hij liep zelden een dag hetzelfde rondje. Ik was er meestal 'te druk' voor, maar eigenlijk benijdde ik hem erom. Just do it, zeiden ze bij Nike al. En die weten ook wel iets van gezond leven.